Ngành công nghiệp VFX thế giới: Tăng trưởng, toàn cầu hóa và thay đổi
Kỹ xảo hình ảnh (VFX) ngày càng trở nên quen thuộc với công chúng toàn cầu bởi sự phủ sóng khắp các “bom tấn” phòng vé đến loạt chương trình truyền hình đình đám. Hãy cùng điểm lại quá trình phát triển và thay đổi của ngành công nghiệp VFX vài năm gần đây thông qua góc nhìn từ đội ngũ chuyên gia hàng đầu thế giới.
Ảnh: Animationxpress
Góc nhìn toàn cảnh về ngành công nghiệp VFX
Những năm gần đây, lĩnh vực VFX đạt được nhiều bước phát triển mạnh mẽ nhờ sự phổ biến của việc ứng dụng hiệu ứng hình ảnh trong sản xuất phim và các series dài tập. Bên cạnh đó, sự mở rộng của nền tảng streaming, sự bùng nổ của hoạt hình cũng như việc tăng trưởng không ngừng từ hình thức giải trí trò chơi điện tử và các định dạng nhập vai, đã góp phần ảnh hưởng lớn đến cục diện VFX thế giới. Tất cả được diễn ra trong bối cảnh công nghệ Virtual Production (Phim trường ảo) cùng hệ thống màn hình LED đang làm thay đổi quy trình làm phim và xây dựng hậu kỳ truyền thống, đưa hai giai đoạn tưởng chừng tách biệt trở nên gần nhau hơn.
Đồng thời, vị trí công việc liên quan trực tiếp đến lĩnh vực VFX cũng ngày càng mở rộng trên khắp thế giới. “Việc toàn cầu hóa ngành kinh doanh VFX đã diễn ra trong một khoảng thời gian, cơ hội làm việc từ xa do sự ảnh hưởng từ đại dịch là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của xu hướng này, cũng như hỗ trợ cộng đồng Artist và hệ thống đội nhóm đến từ mọi nơi trên thế giới có thể dễ dàng cộng tác và làm việc cùng nhau.” Chia sẻ từ Namit Malhotra – Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành tại DNEG.
Vệ binh dải Ngân Hà 3; VFX: RISE Visual Effects Studios, Framestore, Rodeo FX, Crafty Apes, Weta FX, Gentle Giant Studios, ILM, Weta Digital và Clear Angle Studios; SFX: Marvel Studios và Legacy Effects.
Ảnh: VFXVoice
Tiếp nối hai gã khổng lồ Netflix và Amazon Prime Video, hàng loạt nền tảng streaming trực tuyến như Disney+, Apple TV+, HBO Max, Peacock và Paramount+ cũng chính thức đi vào hoạt động chỉ trong giai đoạn ngắn từ năm 2019 – 2021, điều này góp phần đẩy mạnh mật độ sản xuất của ngành công nghiệp VFX. Malhotra lý giải: “Nhu cầu nội dung ngày càng tăng trưởng mạnh mẽ chủ yếu xuất phát từ các công ty phát sóng trực tuyến. Họ mở ra con đường và cách thức mới trong việc sáng tạo nội dung dành cho các studio, công ty sản xuất VFX – Animation.”
Chia sẻ sâu hơn về yếu tố này, Namit Malhotra tin rằng tốc độ tăng trưởng gần đây của ngành dần trở nên cân bằng. Người đứng đầu DNEG cho biết: “Số lượng sản xuất toàn cầu đang được hợp lý hóa dựa theo khả năng thực tế. Khi nhu cầu vượt xa nguồn cung, điều này có thể gây nên sự phát triển không bền vững của ngành. Những gì mà chúng ta đang chứng kiến ở thời điểm hiện tại là một phương pháp tiếp cận phù hợp và bền vững hơn đối với việc sáng tạo nội dung. Điều này đồng nghĩa rằng VFX hiện nay đang cố gắng tìm kiếm trạng thái cân bằng, đảm bảo sự tăng trưởng nhưng vẫn ổn định về mặt kết cấu tổ chức và sự phát triển bền vững.”
65 – Trận chiến thời tiền sử; VFX: Framestore, Method Studios, New Holland Creative, Quantum Creation FX, Captured Dimensions và 22DOGS.
Ảnh: VFXVoice
Jonny Slow – Giám đốc điều hành công ty hiệu ứng hình ảnh Pixomondo nhận xét: “Hiện nay, số lượng nội dung dài tập nhiều hơn so với 5 năm về trước. Đây không phải yếu tố mới mẻ và tốc độ tăng trưởng có thể chậm lại trong khoảng thời gian ngắn sắp tới, nhưng về cơ bản xu hướng này sẽ không biến mất. Về mặt phát hành, định dạng trên những nền tảng streaming trực tuyến là một nhánh nội dung hoàn toàn mới, góp phần tạo thêm hàng triệu giờ xem mỗi tuần.”
Những nhà vận hành nền tảng streaming đã đầu tư sản xuất vô số bộ phim trải dài từ châu Âu đến châu Á, từ Oslo đến Seoul, trở thành cơ sở cho sự nở rộ của hàng loạt tác phẩm ứng dụng VFX trên khắp thế giới. Ngày nay, Ấn Độ là một trong những trung tâm VFX quan trọng với đông đảo đội ngũ studio, Artist trong và ngoài nước đang làm việc tại quốc gia này.
Vantage Market Research dự báo: “Nhu cầu ngày càng gia tăng của người tiêu dùng toàn cầu đối với nội dung chất lượng cao, song hành cùng việc trình làng các công nghệ mới liên quan đến lĩnh vực VFX bởi đội ngũ chuyên gia trong ngành, hai yếu tố này sẽ thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường VFX thế giới.” Theo ước tính, doanh thu ngành công nghiệp VFX toàn cầu sẽ tăng trưởng từ 26.3 tỷ USD năm 2021 lên 48.9 tỷ USD vào năm 2028, với tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) rơi vào mức 10.9% xuyên suốt giai đoạn.
Nhu cầu mua lại và mở rộng thị trường
Thị trường VFX năm qua vô cùng năng động với sự xuất hiện của các thương vụ sáp nhập. Một trong những sự kiện đáng chú ý nhất 2022 là việc Sony mua lại Pixomondo – công ty hiệu ứng hình ảnh có trụ sở tại Toronto, Vancouver, Montréal, London, Frankfurt, Stuttgart và Los Angeles. Studio cũng là cái tên đứng sau một số tác phẩm nổi bật gần đây như Avatar: The Last Airbender (Netflix) và các phần tiếp theo của House of the Dragon, The Boys, Halo, Star Trek: Discovery, Star Trek: Strange New Worlds.
Trên phương diện kinh doanh, Jonny Slow – người cầm trịch Pixomondo khẳng định: “Việc sáp nhập cho chép chúng tôi hưởng lợi từ sự kết nối với tập đoàn Sony, cả về khía cạnh sáng tạo và phát triển công nghệ.”
Nhiệm vụ bất khả thi: Nghiệp báo phần 1; VFX: ILM, Clear Angle Studios, Rodeo FX, beloFX, Halon Entertainment, One Of Us, Atomic Arts, Cause and FX, BlueBolt, Territory Studio.
Ảnh: Nouvelobs
Cũng trong năm vừa rồi, Crafty Apes chính thức mua lại Molecule VFX, Fuse Group (chủ sở hữu của Fuse FX) kết nạp thêm El Ranchito. Bên cạnh đó, Outpost VFX và Framestore đã mở cửa các chi nhánh mới tại Mumbai (Ấn Độ) và BOT VFX đưa studio ở Pune (Ấn Độ) chính thức đi vào hoạt động. Sau thương vụ thâu tóm Scanline VFX vào cuối năm 2021, Netflix tiếp tục cho thấy tham vọng của mình khi mua lại Animal Logic vào năm 2022; đồng thời ký thỏa thuận hợp tác trị giá 350 triệu USD, kéo dài đến năm 2025 cùng DNEG. Theo kế hoạch công bố, DNEG sẽ mở rộng văn phòng tại Sydney cùng với các cơ sở hiện có tại London, Toronto, Vancouver, Los Angeles, Montréal, Chennai, Mohali, Bangalore và Mumbai.
Sự “lên ngôi” của thị trường Ấn Độ
Bốn studio tại Ấn Độ của DNEG đóng vai trò quan trọng đưa quốc gia này trở thành địa chỉ sản xuất VFX hàng đầu thế giới. Bên cạnh đó, những cái tên nổi bật khác như MPC và The Mill thuộc sở hữu của Technicolor Creative Services, FOLKS VFX đến từ The Fuse Group, Framestore, BOT VFX, Rotomaker India Pvt Ltd, Mackevision, Outpost VFX và Tau Films cũng đang có mặt tại Ấn Độ.
FutureWorks, công ty hiệu ứng hình ảnh nổi tiếng địa phương hiện là nơi làm việc của hơn 325 nhân viên với các cơ sở tọa lạc tại Mumbai, Hyderabad và Chennai. Giám đốc Điều hành Gauray Gupta nêu rõ: “Trong số này, studio Chennai được định hướng trở thành trung tâm phân phối toàn cầu, phục vụ cho các khách hàng quốc tế. Xưởng phim tại Mumbai là chi nhánh đầu tiên của chúng tôi, tập trung hỗ trợ cho các nhà làm phim Ấn Độ và hợp tác chặt chẽ cùng những nền tảng streaming như Netflix, Amazon Prime Video. Đầu năm kế tiếp, chúng tôi sẽ chuyển địa điểm đến nơi lớn hơn ở Mumbai, đồng thời mở rộng hoạt động tại Hyderabad bằng cơ sở mới vào quý 2.” Gupta cũng lưu ý thêm về những dự án gần đây mà FutureWorks thực hiện, bao gồm việc mở rộng sự hợp tác cùng các nền tảng quốc tế như The Peripheral (Prime Video), Westworld (HBO), Lost in Space (Netflix) và phim nói tiếng Hindi Jaadugar.
Ngục tối và Rồng: Danh dự của kẻ trộm; VFX: ILM, MPC và Clear Angle Studios; SFX: Legacy Effects.
Ảnh: WIRED
Theo chia sẻ từ vị Giám đốc Điều hành, tỷ lệ giữa khách hàng trong nước và quốc tế của FutureWorks gần như tương đương nhau, công ty vẫn tập trung phát triển chiến lược kinh doanh này trong giai đoạn tiếp theo. “Nhu cầu thế giới đối với dịch vụ VFX đã thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh chóng của các studio VFX Ấn Độ. Hãng phim tại đây có rất nhiều cảnh quay và ý tưởng sáng tạo, không chỉ gói gọn trong giai đoạn RPM hay nhiệm vụ hậu kỳ.”
Gupta nhấn mạnh: “Lượng cung và cầu trên thế giới đã tăng trưởng đồng thời, vì thế có rất nhiều cơ hội dành cho tất cả mọi người. Những gì chúng tôi nhận thấy là một thị trường toàn cầu đang mở ra nhiều lựa chọn hơn cho khách hàng, về cả địa điểm và đối tượng nhân sự với đội ngũ Artist chất lượng cao, có khả năng đảm nhận các nhiệm vụ khó khăn. Studio VFX xuất hiện ngày càng nhiều đồng nghĩa rằng lĩnh vực này đang cần đến lượng lớn tài năng, sự lựa chọn dành cho bạn sẽ trở nên rộng mở hơn bao giờ hết.”
Shazam: Cơn thịnh nộ của các vị thần; VFX: DNEG, Pixomondo, Clear Angle Studios, Weta FX, Scanline VFX, Method Studios, Weta Digital, BOT VFX và RISE Visual Effects Studios.
Ảnh: 93.3 The ROCK
“Đây là yếu tố khiến tôi hào hứng nhất khi nhắc về ngành công nghiệp VFX tại Ấn Độ kể từ lúc thành lập công ty. Hiện nay, nhu cầu về nội dung đến từ các nền tảng OTT và nhà làm phim ngày càng lớn hơn. Mối quan hệ, công nghệ hay nhà cung cấp là tài sản chung của toàn thế giới. Bức tranh lĩnh vực VFX ở thời điểm hiện tại vô cùng sáng tạo, tràn đầy tham vọng và đang phát triển với tốc độ nhanh chóng.” – Người đứng đầu FutureWorks hứng khởi chia sẻ về triển vọng ngành công nghiệp VFX.
Lợi ích của toàn cầu hóa trong lĩnh vực VFX
Theo nhiều nguồn tin, Ghost VFX có kế hoạch ra mắt studio hoàn toàn mới tại Pune (Ấn Độ) trong tháng 5/2023. Cùng với các chi nhánh ở Los Angeles, Vancouver, Toronto, London, Manchester và Copenhagen, Ghost VFX gia tăng độ phủ sóng của mình tại 7 thành phố trải dài khắp 3 châu lục, đồng thời sở hữu đội ngũ gần 600 nhân sự từ nhiều nơi trên thế giới.
Chủ tịch Patrick Davenport của Ghost VFX cho biết: “Việc sở hữu hệ thống studio rộng khắp thế giới, điều này đồng nghĩa rằng chúng tôi sẽ làm việc cùng nhau trên một quy trình công nghệ thống nhất. Nhờ đó, giúp studio phản ứng kịp thời với bất kỳ thay đổi hay yêu cầu nào.” Ông nhấn mạnh: “Mặc dù chúng tôi mang đến cho nhân viên sự tự do lựa chọn hình thức làm việc như làm việc từ xa, kết hợp hoặc làm trực tiếp tại văn phòng, nhưng việc sở hữu các studio tại nhiều nơi trên thế giới giúp chúng tôi giữ chân đội ngũ nhân tài – những người mong muốn cống hiến và trải nghiệm tại các quốc gia khác nhau.”
Davenport bổ sung: “Chúng tôi vẫn có những dự án lớn với sự chia sẻ lẫn nhau giữa các studio trong hệ thống. Tuy nhiên, công ty chủ trương tập trung vào nhiệm vụ hỗ trợ cho đội ngũ làm phim địa phương. Chẳng hạn, studio Copenhagen vừa thực hiện Troll – một bộ phim của Na Uy phát sóng trên nền tảng Netflix. Ở quy mô toàn cầu, đội ngũ Artist tại Copenhagen và Vancouver đã chung tay hoàn thành dự án Star Trek: Strange New Worlds, hay bom tấn hành động sắp ra mắt Fast X với sự góp mặt của studio đến từ London, Copenhagen, Pune và LA. Ngoài ra, còn có tác phẩm The Mandalorian, một trong số những dự án mà Ghost VFX đang thực hiện cho Lucasfilm.”
Đồng quan điểm khi đề cập đến vấn đề mở rộng hệ thống studio VFX, Giám đốc điều hành Chris Kiser của Glassworks bày tỏ: “Với tư cách là một studio sở hữu nhiều chi nhánh rộng khắp châu Âu, tôi nhận thấy đây là một lợi thế lớn xét trên nhiều phương diện.” Theo Kiser, các lợi ích đó đến từ nguồn tài nguyên to lớn được chia sẻ trong hệ thống, khả năng tiếp cận và sử dụng linh hoạt đội ngũ nhân sự tài năng tại mỗi thị trường riêng biệt. “Khả năng mở rộng là một đặc tính quan trọng trong hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Và thật tuyệt vời khi bạn có cơ hội làm việc cùng những Artist, nhà sản xuất mà bạn tin tưởng.”
Sức ảnh hưởng của công nghệ Virtual Production (Phim trường ảo)
Virtual Production đã làm thay đổi đáng kể hoạt động kinh doanh của ngành công nghiệp VFX, truyền cảm hứng cho việc xây dựng hàng trăm hệ thống màn hình LED. Năm vừa rồi, hai cơ sở dành riêng cho Virtual Production được hoàn thiện tại Culver City. Sân khấu LED của Amazon tọa lạc tại Culver Studio sở hữu đường kính lên đến 80 ft (khoảng 77 mét) cùng độ cao 26 ft (khoảng 8 mét). Theo đó, phim trường ảo này sẽ đảm nhận sản xuất bối cảnh cho kỷ nguyên điện ảnh tiếp theo, tương tự những gì đã xuất hiện trong các tác phẩm nổi tiếng một thời. Ngoài ra, một hệ thống LED mới thuộc sở hữu của Sony Innovation Studios cũng ra đời, bên cạnh 3 sân khấu LED mà công ty có được từ thương vụ mua lại Pixomondo vào năm ngoái.
Người Kiến và chiến binh Ong: Thế giới lượng tử; VFX: ILM, Digital Domain, Spin VFX, Method Studios, MOC, Luma Pictures, Barnstorm VFX, Sony Pictures Imageworks, MARZ, Territory Studio, Rising Sun Pictures, Perception, Folks VFX và Clear Angle Studios.
Ảnh: Nerdist
Theo báo cáo nghiên cứu thị trường do Statista công bố, giá trị của Virtual Production rơi vào khoảng 1.46 tỷ USD năm 2020 và dự kiến đạt 4.73 tỷ USD năm 2028, với tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm trong giai đoạn 2021 – 2028 là 15.9%. “Hiện tại, mọi thứ đang dần trở nên ổn định hơn. Trên con đường phát triển này, Virtual Production đã trở thành một giải pháp sản xuất được áp dụng rộng rãi. Và đối với một số cá nhân trong ngành, bao gồm cả Pixomondo, chúng tôi sẽ rất khó có thể đi ngược lại xu hướng bởi chúng tôi cũng đã trang bị một số công cụ hiệu quả để thích nghi. Điều này đồng nghĩa rằng, chúng tôi xem công nghệ Virtual Production như sự bổ sung hữu ích cho hoạt động kinh doanh VFX chứ không đơn thuần là sự thay thế. Bởi lẽ trên thực tế, chúng tôi có thể kết hợp các quy trình nhằm tối đa hóa giá trị và tốc độ sản xuất.” – Lời phát biểu từ Jonny Slow, Giám đốc điều hành công ty hiệu ứng hình ảnh Pixomondo.
Sự khác biệt đến từ chính sách ưu đãi thuế
Các chính sách ưu đãi thuế có tác động đáng kể đối với sự phát triển của ngành công nghiệp VFX toàn cầu. Slow chia sẻ: “Những ưu đãi thuế về tổng thể sẽ tạo ra nguồn chi cho việc mở rộng sản xuất, bởi lẽ điều này ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách sản xuất của một dự án.” Ông giải thích: “Tuy nhiên, không phải tất cả chi phí đều dành cho quá trình xây dựng VFX, khách hàng của chúng tôi phải tìm cách để có thể cân bằng các khoản chi cần thiết cho toàn bộ dự án. […] Vì vậy, một thay đổi nhỏ trong chính sách có thể dẫn đến sự khác biệt rất lớn về nhu cầu công việc tại từng khu vực. Yếu tố này từng được áp dụng vô cùng hiệu quả, trở thành công cụ thúc đẩy đầu tư và gia tăng cơ hội việc làm tại nhiều quốc gia như Canada, Anh, Đức. Đây là câu chuyện thành công lớn và tôi nghĩ chúng ta sẽ có cơ hội chứng kiến điều tương tự trong tương lai.”
Bộ phim Người hầu trên Apple TV+; VFX: PowerHouse VFX, Cadence Effects, Ingenuity Studios và Vitality Visual Effects.
Ảnh: Información
Về vấn đề này, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành tại DNEG – Namit Malhotra lưu ý rằng: “Thẳng thắn mà nói, những chính sách ưu đãi này khiến việc sử dụng VFX có tính cạnh tranh và thu hút hơn rất nhiều đối với khách hàng của chúng tôi, cho phép họ không ngừng tạo ra các nội dung chất lượng cao. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng giúp sản sinh hệ thống việc làm bền vững, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như giúp khách hàng tiết kiệm chi phí trong quá trình sản xuất.”
Thách thức và cơ hội dành cho đội ngũ Artist
Trong bối cảnh khó khăn của nền kinh tế thế giới, người đứng đầu Ghost VFX đưa ra nhận xét về tương lai của ngành công nghiệp Kỹ xảo hình ảnh: “Nhu cầu về VFX vẫn tiếp tục tăng trưởng bất chấp thách thức từ ngân sách hạn chế và sự gia tăng của các loại chi phí, đặc biệt là chi phí nhân công.”
Mặt khác, Malhotra cho rằng sự chênh lệch về năng lực của đội ngũ Artist cũng là một thách thức lớn. Ông chia sẻ: “Chúng tôi cần nhân sự của mình phải tài năng và sở hữu nhiều kinh nghiệm hơn nữa, không chỉ để cung cấp các giải pháp sáng tạo mà còn có khả năng quản lý và sản xuất chúng. Đào tạo là yếu tố trọng tâm để giải quyết vấn đề này. Xu hướng làm việc từ xa đã ảnh hưởng đến văn hóa học hỏi trong các đội nhóm và những người xung quanh, nơi mà chúng ta có thể thường xuyên trao đổi, tích lũy kinh nghiệm bằng cách đặt câu hỏi và xem xét quá trình làm việc của mỗi thành viên. Trên thực tế, điều này tác động đến thời gian và tần suất tuyển dụng nhân sự mới trong ngành. Đồng thời cũng là vấn đề mà chúng tôi cần chung tay tìm ra giải pháp.”
Về phần mình, Chris Kiser – Giám đốc Điều hành của Glassworks bày tỏ: “Thách thức lớn nhất đối với ngành là làm thế nào có thể thu hút thế hệ nhân tài tiếp theo, cung cấp cho họ môi trường cũng như cơ hội đào tạo để đạt đến thành công. […] Chúng ta cần tận dụng nguồn động lực và sự quan tâm đến điện ảnh, truyền hình của nhóm đối tượng trẻ để tiếp cận họ một cách đông đảo, đa dạng hơn.”
“Sự hội tụ của VFX và công nghệ real-time hay sự xuất hiện của Metaverse, thực tế ảo (VR), các định dạng nhập vai, web 3.0. Tất cả đều góp phần đáng kể giúp cho đội ngũ Artist có cơ hội sử dụng tài năng của mình, không chỉ gói gọn trong phạm vi điện ảnh hay truyền hình. Đây chính là thời điểm vô cùng thú vị đối với ngành công nghiệp của chúng tôi và những cá nhân đang cống hiến trong lĩnh vực này.” – Người đứng đầu DNEG chia sẻ thêm.
“Chúng tôi hy vọng xu hướng VFX – Animation sẽ tiếp tục phát triển vì cảm xúc và những nội dung tuyệt vời mà công nghệ này mang lại. Chìa khóa ở thời điểm hiện tại cũng như từ trước đến nay là việc giữ chân nhân tài và thúc đẩy sự sáng tạo của đội ngũ Artist. Chúng ta không thể kiểm soát những gì xảy ra từ thế giới bên ngoài nhưng hoàn toàn đủ khả năng để kiến tạo môi trường làm việc thú vị và hiệu quả hơn, nơi mà các tác phẩm tốt nhất sẽ hình thành.” – Kiser tiếp tục bày tỏ quan điểm về vai trò quan trọng của nhân sự đối với sự phát triển của lĩnh vực VFX toàn cầu.
Cuối cùng, Slow kết luận: “Trong ngắn hạn, mức độ hoạt động của ngành đang có khuynh hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu tốt cho lĩnh vực VFX và những ai hiện làm việc trong ngành. Trong tương lai xa, tôi không nghĩ có nhiều sự thay đổi diễn ra bởi xu hướng chung vẫn nghiêng về sự tăng trưởng liên tục hằng năm.”
Nguồn tham khảo: vfxvoice.com
Diệu Ngô
