Hạng mục hoạt hình tại Oscar 2024: Cuộc tranh tài của phương Đông và phương Tây
Trước thềm lễ trao giải Oscar năm nay, phim hoạt hình là một trong những hạng mục khó dự đoán nhất với những tên tuổi đình đám. 2024 cũng là năm có số lượng phim đủ điều kiện tham gia đông nhất trong lịch sử Oscar, với 33 phim hoạt hình đủ tiêu chuẩn.
Năm 2003, Spirited Away (Vùng đất linh hồn) của họa sĩ truyện tranh người Nhật Bản Hayao Miyazaki biên kịch kiêm đạo diễn đã làm nên lịch sử khi trở thành phim hoạt hình đầu tiên đoạt giải Oscar sau hơn 80 năm tổ chức. Tiếp nối thành công đó, hai bộ phim Howl’s Moving Castle (2006) và The Wind Rises (2013) của ông cũng từng được đề cử cho hạng mục này nhưng tiếc rằng chưa thể đạt được cúp vàng.
Sau 11 năm, ‘Ông hoàng hoạt hình’ đã lần nữa khẳng định vị thế huyền thoại khi tác phẩm mới nhất của ông – Thiếu niên và chim diệc – tiếp tục góp mặt trong danh sách đề cử Oscar. Đây là lần thứ tư vị đạo diễn được ghi nhận tại Oscar, minh chứng cho vị thế ngành công nghiệp hoạt hình của Nhật Bản nói chung và Studio Ghibli nói riêng. Sau khi được vinh danh là phim nước ngoài đầu tiên chiến thắng hạng mục Phim hoạt hình hay nhất tại Giải Quả cầu vàng, Thiếu niên và chim diệc nổi lên như ứng cử viên nặng ký nhất cho danh hiệu Phim hoạt hình hay nhất tại lễ trao giải Oscar lần thứ 96. Bộ phim được đánh giá cao từ giới phê bình bởi cốt chuyện cảm động, những thước phim tinh tế và thông điệp ý nghĩa về tình yêu thương, lòng dũng cảm và sự trưởng thành.
Thế nhưng, cuộc đua đến với cúp vàng năm nay cũng không hề dễ dàng với Hayao Miyazaki. Tác phẩm của ông phải cạnh tranh với những đối thủ đình đám như Người Nhện: Du hành vũ trụ nhện (Spider-Man: Across The Spider-Verse) – bộ phim đại thắng tại lễ trao giải Annie 2024; hay Nimona – câu chuyện đã từng tạo nên tạo nên “cơn sốt” ở mảng hoạt hình trên Netflix. Hãy cùng điểm lại những đề cử cho danh hiệu Phim hoạt hình hay nhất qua bài viết dưới đây:
1. The Boy And The Heron (Thiếu niên và chim diệc)
- Ngày công chiếu: 17/07/2023
- Đạo diễn: Miyazaki Hayao
- Sản xuất: Studio Ghibli, Toho Company
- Điểm IMDb: 7.6
Dù đã từng tuyên bố giải nghệ vào 2013, Hayao Miyazaki – vị đạo diễn huyền thoại từng đoạt giải Oscar đã bất ngờ trở lại với bộ phim điện ảnh do chính ông chắp bút: The Boy And The Heron. Bộ phim xoay quanh Mahito, một cậu bé mồ côi cha mẹ, sống cùng mẹ kế và em họ ở vùng quê Nhật Bản. Vào một ngày nọ, Mahito gặp gỡ một con diệc biết nói bí ẩn, dẫn dắt cậu bé đến một thế giới huyền bí, nơi ranh giới giữa người sống và người chết trở nên mong manh. Tại đây, Mahito kết bạn với những sinh vật kỳ diệu và khám phá bí mật về quá khứ của mình. Cậu bé cũng đối mặt với nhiều thử thách nguy hiểm, buộc bản thân phải trưởng thành và dũng cảm hơn.
Studio Ghibli từ lâu đã nổi tiếng với những thước phim hoạt hình xuất sắc nhất và The Boy And The Heron đã một lần nữa khiến khán giả phải choáng ngợp với từng khung hình được chăm chút chỉn chu. Thậm chí, cảnh mở đầu phim đầy xúc động với những bước chân của Mahito chạy đến bên mẹ xứng đáng được công nhận là một trong những cảnh hay nhất từng xuất hiện trong phim của Studio Ghibli. Bên cạnh đó, phần nhạc phim cũng đã góp phần không nhỏ trong việc truyền tải trọn vẹn mạch cảm xúc của phim. Soạn giả Joe Hisaishi, người cộng tác lâu năm của Miyazaki, đã vô cùng thành công trong việc thể hiện tâm trạng của từng cảnh phim, dù là căng thẳng, u sầu hay những khoảnh khắc hạnh phúc hiếm hoi của các nhân vật.
Xem thêm: The Boy and the Heron: Khi tinh túy ẩn hiện trên từng thước phim
Được ví như bán tự truyện của Hayao Miyazaki, thế giới giả tưởng xinh đẹp của The Boy And The Heron lại thấp thoáng những nỗi đau và mất mát thời thơ ấu của đứa trẻ phải lớn lên trong ngọn lửa của Chiến tranh Thế giới thứ hai. Tiêu đề của bộ phim khi ra mắt ở Nhật Bản được lấy cảm hứng từ tiểu thuyết “How do you live” (Kimitachi wa Dou Ikiru Ka, 1937), thể hiện lời nhắn nhủ của tác giả về tầm quan trọng của việc lựa chọn cách sống cho mỗi đời người. Ngay sau khi công chiếu, bộ phim đã nhận được phản hồi tích cực từ giới chuyên môn cũng như công chúng với điểm đánh giá trung bình trên Rotten Tomatoes là 94%. Bên cạnh đó, tác phẩm cũng đã gặt hái thành công ấn tượng với 84 lượt đề cử và 27 giải thưởng lớn nhỏ ở các lễ trao giải như Quả Cầu Vàng, Annie, BAFTA Awards,…
2. Elemental (Xứ Sở Các Nguyên Tố)
- Ngày công chiếu: 16/06/2023
- Đạo diễn: Peter Sohn
- Sản xuất: Walt Disney Pictures, Pixar Animation
- Điểm IMDb: 7.0
Elemental là tác phẩm mới nhất đến từ Pixar với bối cảnh diễn ra ở Thành phố Nguyên Tố, nơi mà cư dân của các nguyên tố Lửa, Nước, Khí và Đất cùng tồn tại. Ở đó, chúng ta được gặp gỡ Ember, một cô gái Lửa tràn đầy nhiệt huyết nhưng phải đối mặt với sự áp đặt của gia đình, cùng với Wade, một chàng trai Nước hiền lành và có thể dễ dàng hòa mình vào môi trường xung quanh.
Giống như Turning Red – bộ phim đình đám được Pixar sản xuất vào năm 2022, Elemental cũng đã đề cập tới những mâu thuẫn giữa các thế hệ, khi con cái phải xoay xở trong kỳ vọng và ước mơ của cha mẹ. Thông điệp ấy được thể hiện một cách nhẹ nhàng, hài hước qua các nhân vật mang trong mình đặc điểm của các nguyên tố: Ember nóng nảy và tài hoa nhưng khó kiểm soát cảm xúc; Wade dịu dàng, thấu cảm và luôn hòa nhập với mọi người. Ngoài mạch chuyện về mối quan hệ gia đình, Elemental còn là bộ phim hiếm hoi của Pixar kể một câu chuyện tình yêu lãng mạn. Với xuất thân là hai nguyên tố Nước và Lửa hoàn toàn đối lập, Ember và Wade đã dần dần khám phá những tính cách thú vị của nhau. Ember ngạc nhiên trước khả năng “tạo sóng” và cổ động tinh thần của Wade, trong khi Wade nhận ra ẩn trong cô gái kiên định của anh là ngọn lửa sáng tạo luôn sẵn sàng để bùng cháy. Một Ember vốn mạnh mẽ, quyết liệt, cuối cùng đã có thể rơi nước mắt khi chàng trai Nước chạm đến cảm xúc sâu kín nhất của cô.
Elemental được đánh giá cao cả về nội dung ý nghĩa cũng như phần thiết kế hình ảnh đẹp mắt của Pixar. Không chỉ nhận được 92% đánh giá tích cực từ khán giả trên Rotten Tomatoes, bộ phim cũng mang về thành công lớn về mặt doanh thu với gần 70 triệu USD trong tuần đầu công chiếu, trở thành một trong những phim hoạt hình thành công nhất của Pixar trong năm 2023. Elemental đã nhận được nhiều đề cử cho các giải thưởng danh giá như Giải Oscar, Giải Quả cầu vàng và Giải Annie, từng bước khẳng định vị thế của nó trong lòng khán giả và giới chuyên môn.
3. Nimona
- Ngày công chiếu: 23/06/2023
- Đạo diễn: Troy Quane, Nick Bruno
- Sản xuất: Annapurna Animation, Annapurna Pictures
- Điểm IMDb: 7.5
Từng là một dự án bị Disney “bỏ rơi” giữa chừng, Nimona sau cùng đã trở thành trái ngọt của Netflix khi vinh dự nhận được đề cử Oscar 2024 ở hạng mục “Phim hoạt hình xuất sắc nhất”. Năm 2019, sau khi hoàn thành thương vụ mua lại 20th Century Fox, Disney đã nắm toàn bộ các dự án dang dở của hãng, trong đó có dự án Nimona đang được phát triển bởi đạo diễn Patrick Osborne cùng xưởng phim Blue Sky. Dưới ảnh hưởng của dịch Covid, Disney đã đưa ra quyết định đóng cửa xưởng phim Blue Sky, bỏ rơi Nimona khi dự án đã hoàn thành được 75%. Không lâu sau đó, hãng phim Annapurna và Netflix bắt tay cùng nhau giành quyền hoàn thiện dự án. Sau bao nỗ lực, Nimona đã đến được với khán giả vào tháng 6/2023 trên Netflix.
Dựa trên tiểu thuyết cùng tên của ND Stevenson, Nimona mở ra một thế giới mới lạ và độc đáo, nơi những hình ảnh của một quốc gia trung cổ được lồng ghép với loạt công nghệ đến từ tương lai như điện thoại thông minh và xe hơi biết bay. Câu chuyện xoay quanh Ballister, một Hiệp sĩ trẻ tuổi bị buộc tội oan và Nimona, cô gái bí ẩn sở hữu khả năng biến hình. Cùng nhau, họ dấn thân vào hành trình đầy nguy hiểm để giải oan cho Ballister và khám phá sự thật đen tối ẩn sau vương quốc tưởng chừng yên bình này.
Thoát khỏi khuôn mẫu lấp lánh thường thấy trong những câu chuyện cổ tích, Nimona chinh phục khán giả bằng những tình tiết được sắp đặt tinh tế, những thông điệp ý nghĩa được gửi gắm phía sau chuyến phiêu lưu của hai nhân vật. Xuyên suốt bộ phim, sự mâu thuẫn được thể hiện rõ nét qua những tình tiết phức tạp và dàn nhân vật đa chiều. Hai nhân vật chính của bộ phim dường như xuất hiện trong hai thái cực hoàn toàn đối lập, chẳng thể nào “trông mặt mà bắt hình dong”: Nimona là nhân vật sôi nổi luôn khao khát trở thành “tay sai” cho một kẻ xấu xa như Ballister. Còn Ballister với dáng vẻ thâm trầm cũng hoàn toàn không phải là kẻ ác độc mà Nimona tưởng tượng. Mối quan hệ từ mâu thuẫn để tới được sự gắn bó, trung thành giữa họ đã phản ánh sự cần thiết của tình bạn và lòng tin trong cuộc sống. Nimona hỗ trợ Ballister vượt qua những thách thức, còn Ballister giúp Nimona nhận ra giá trị của bản thân và sức mạnh của mình.
Điều làm nên ý nghĩa cho bộ phim không nằm ở điểm cuối hành trình của họ mà ở chính sự tận hưởng hành trình khó quên ấy. Hơn thế bộ phim cũng đã góp phần khuyến khích khán giả chấp nhận và tự hào về sự đa dạng trong xã hội. Cả hai nhân vật chính, Ballister và Nimona, đều bị xã hội đánh giá dựa trên ngoại hình hoặc khả năng đặc biệt của họ. Tuy nhiên, họ học được cách tự tin và chấp nhận bản thân, thể hiện rằng mỗi cá nhân đều có giá trị riêng biệt, không phụ thuộc vào sự đồng nhất. Họ không ngần ngại đối mặt với những khó khăn thách thức, mà còn dám đứng lên đấu tranh cho sự công bằng và tự do của mình.
“Cha đẻ” của Nimona – ông ND Stevenson đã khẳng định bộ phim là minh chứng cho hình ảnh “phượng hoàng trỗi dậy từ đống tro tàn” khi tạo nên một “cơn sốt” ở mảng hoạt hình trên Netflix. Với đồ họa đẹp mắt và cốt truyện sâu sắc, Nimona là một bộ phim hoàn thiện với sự kết hợp duyên dáng giữa yếu tố truyền thống và các chi tiết mới mẻ hiện đại; từ cốt truyện cho đến những cảnh hành động. Bằng cách thể hiện sự phong phú và đa chiều của nhân vật và tình huống, Nimona chứng minh rằng Netflix vẫn luôn hướng đến những trải nghiệm điện ảnh vô cùng chỉn chu và chất lượng.
4. Robot Dreams
- Ngày công chiếu: 06/12/2023
- Đạo diễn: Pablo Berger
- Sản xuất: Arcadia Motion Pictures, Lokiz Films, Noodles Production
- Điểm IMDb: 7.5
Robot Dreams được chính đạo diễn Pablo Berger ví như bức thư tình ông gửi tới thành phố New York, nơi ông đã trải qua những năm tháng hạnh phúc nhất cuộc đời mình. Nhà biên kịch kiêm đạo diễn chia sẻ rằng ông chưa từng có mong muốn làm phim hoạt hình. Tuy nhiên, khi đọc lại cuốn truyện tranh Robot Dreams năm 2007, ông đã bất ngờ rơi nước mắt bởi câu chuyện không lời man mác nỗi cô đơn của tác giả Sara Varon và quyết định chuyển thể câu chuyện ấy lên màn ảnh lớn.
Bộ phim xoay quanh một chú chó sống cô đơn giữa lòng Manhattan sôi động, luôn mong ước có một người bạn đồng hành. Một ngày nọ, chú quyết định tạo ra một người bạn robot để bầu bạn với mình. Tình bạn của họ dần nảy nở, họ cùng nhau có những chiều rong chơi trên bờ biển, những buổi hẹn khó quên và hòa mình vào không khí sôi động của New York những năm 80. Nhưng rồi một đêm hè, họ buộc phải chia ly trong nỗi buồn sâu sắc.
Điểm nhấn sáng tạo của Berger chính là việc đưa một New York sôi động, rực rỡ thập niên 1980 lên màn ảnh thay vì sử dụng một bối cảnh đô thị mơ hồ như nguyên tác của Varon. Berger chia sẻ: “New York là nơi tôi đã có một trong những giai đoạn hạnh phúc nhất trong cuộc đời. Vì vậy, bộ phim là một lá thư tình mà tôi muốn gửi đến thành phố.” Bên cạnh yếu tố hình ảnh, trong một bộ phim không có lời thoại như thế này, âm nhạc cũng chính là tiếng nói của nhân vật và góp phần quan trọng trong việc truyền tải cảm xúc và câu chuyện của bộ phim.
Với sự hỗ trợ của Harami, Berger đã lựa chọn cẩn thận những bản nhạc phù hợp với từng giai đoạn và bối cảnh. Âm nhạc trong phim để lại cho người xem nỗi rung động khó quên với phần nhạc nền được sáng tác bởi Alfonso de Villalonga, song hành cùng những giai điệu đặc trưng của thập niên 1980 như September của Earth, Wind & Fire (1978) và (It’s A) Monsters’ Holiday của Buck Owens.
Dù Robot Dreams là phim hoạt hình đầu tay của vị đạo diễn người Tây Ban Nha, xong tác phẩm đã ghi được dấu ấn lớn trong mắt giới chuyên môn, được đánh giá là “hắc mã” của những đề cử phim hoạt hình năm nay. Trước thềm Oscar 2024, Robot Dreams đã gặt hái được một số giải thưởng điện ảnh danh giá như giải phim hay nhất hạng mục Contrechamp của Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy, và trình chiếu tại các liên hoan phim tiếp theo, đồng thời bộ phim cũng giành được giải phim hoạt hình hay nhất tại Giải thưởng Điện ảnh châu Âu vào tháng 12 năm ngoái.
5. Spider-Man: Across The Spider-Verse (Người Nhện: Du Hành Vũ Trụ Nhện)
- Ngày công chiếu: 02/06/2023
- Đạo diễn: Joaquim Dos Santos, Kemp Powers, Justin K. Thompson
- Sản xuất: Columbia Pictures, Marvel Entertainment, Avi Arad Productions
- Điểm IMDb: 8.6
Mặc dù 2023 là một năm khá ảm đạm với các tựa phim siêu anh hùng, thế nhưng Spider-Man: Across The Spider-Verse dường như không bị ảnh hưởng nhiều. Ngay từ khi vừa ra mắt, bộ phim đã luôn thống trị phòng vé với doanh thu đáng kinh ngạc: 381 triệu USD ở Bắc Mỹ và 690 triệu USD trên toàn cầu, trở thành bộ phim có doanh thu cao thứ 6 trong năm.
Tiếp nối câu chuyện của bom tấn hoạt hình từng đoạt giải Oscar năm 2019 Spider-Man: Into the Spider-Verse, ở phần phim này, khán giả được theo dõi những diễn biến tiếp theo trong cuộc phiêu lưu của người nhện Miles Morales ở thời điểm một năm sau. Giờ đây Miles không chỉ đối mặt với những tên ác nhân mà anh còn xoay xở với áp lực của kỳ thi đại học cũng như sự nghi ngờ từ phía cha mẹ về việc con trai thường xuyên vắng mặt và nghỉ học. Câu chuyện càng trở nên gay cấn hơn khi Gwen Stacy, cô bạn của Miles, xuất hiện. Cùng nhau, họ đắm chìm vào đa vũ trụ, hợp tác với các Spider-Man dưới sự dẫn dắt của Spider-Man 2099 – Miguel O’Hara.
Với Spider-Man: Across the Spider-Verse, Marvel đào sâu sự khủng hoảng của những đứa trẻ chuẩn bị bước qua ngưỡng cửa trưởng thành. Đối diện trước những quyết định quan trọng của cuộc đời, Miles khao khát được thoát ra khỏi sự bao bọc của cha mẹ để theo đuổi những ước mơ riêng. Từ việc chọn trường ở một bang khác xa nhà, chọn ngành nghề học yêu thích, cho đến những mâu thuẫn nhỏ nhặt hằng ngày do cậu thường xuyên vắng mặt, đều gây nên sự chia rẽ khó hàn gắn giữa Miles và gia đình. Trong khi đó, Gwen Stacy, nữ Người Nhện ở vũ trụ TRN702, cũng luôn phải mang trên mình lớp mặt nạ để giấu thân phận siêu anh hùng, sống với sự lo sợ và áp lực từ cha mẹ. Hai nhân vật, mặc dù khác biệt về giới tính và hoàn cảnh, đều đối mặt với “khủng hoảng căn tính” và tìm kiếm sự giải thoát từ những áp lực nội tâm. Cuộc hành trình khám phá đa vũ trụ của họ luôn diễn ra trong lo lắng và ngờ vực, xong cũng là cơ hội để hai nhân vật có thể chia sẻ và cùng nhau đối mặt với những thách thức. Dù bị đặt vào tình thế khó khăn, Miles và Gwen nhận ra tầm quan trọng của gia đình và sự ủng hộ từ những người thân yêu.
Không chỉ được đánh giá cao về nội dung, phần đồ họa của Spider-Man: Across The Spider-Verse cũng đã ghi được dấu ấn mạnh mẽ về cả kỹ xảo, hình ảnh và âm thanh. Các trường đoạn chiến đấu liên tục được cài cắm, với phần đồ họa được chăm chút kỹ lưỡng. Hơn thế, ê-kíp đã tỉ mỉ kết hợp tranh màu nước với tranh 2D, hiệu ứng 3D. Hình tượng của từng Người Nhện cũng được vẽ tỉ mỉ, kỳ công, cho thấy sự đầu tư và chuẩn bị kỹ lưỡng. Tại lễ trao giải Annie 2024, bộ phim đã có màn thắng đậm khi gặt hái tới 7 giải thưởng, trong đó có giải quan trọng nhất là Phim xuất sắc nhất của năm. Con số 7 giải thưởng đồng nghĩa rằng Across the Spider-Verse đã san bằng thành tích của người đàn anh Into the Spider-Verse tại lễ trao giải năm 2019, và tiếp tục khẳng định vị thế là một đối thủ nặng ký trong cuộc đua Oscar năm nay.
Xem thêm: Loạt phim ‘The Spider-Verse’ đã cách mạng phim hoạt hình như thế nào?
Phương Cá
